QUYẾT TÂM VƯỢT QUA CÁM DỖ

28 thg 11, 2011

MẸ TÔI

Làng tôi nghèo. Cả nhà đều nương vào nghề nông để sống. Ấy vậy mà vui, vui nhất là được ăn những hạt gạo trắng trong do tự làm ra, ngát thơm hương lúa. Tôi còn nhớ mỗi bửa cơm chiều, chính mẹ là người xới từng hạt cơm cho cả gia đình. Tuy không thịnh soạn như những món mỹ vị cao lương, nhưng cây cải, cọng rau cũng đủ ấm tình quê chất phác.



Hình ảnh người mẹ làm tôi nhớ mãi không phai, nhớ dáng người khom lựa từng hạt thóc, nhớ đôi vai gầy gánh từng đôi nước bên sông. Việc nhà thì cứ luôn bận rộn, quét trước dọn sau, trong ngoài tươm tất vẫn một bàn tay của mẹ; săn sóc gia đình, nuôi dạy các con bằng một trách nhiệm thiêng liêng. Chuyện xưa kể rằng, có một chim mẹ, ngày ngày đi tìm thức ăn về mớm cho con. Một hôm nọ, chim bị người thợ săn bắn vào đôi cánh, đớn đau vô cùng và tìm một nơi lánh nạn. Tình cờ một con chim lớn thấy vậy động lòng xót xa liền đến cứu giúp, đưa chim mẹï về với các con. Các con ở nhà sốt ruột không biết mẹ mình có chuyện gì không và hoang mang lo sợ. Cuối cùng được thấy mẹ trở về trong vòng tay nâng đở của người khác, các con mừng lắm, gạt đi nước mắt, ngõ lời cám ơn sự cứu giúp của người và quay sang ôm chầm lấy mẹ nói rằng : “May quá mẹ vẫn còn bên cạnh các con!”. Thưa mẹ, hình ảnh con chim ấy, không ngại nắng mưa, không ngại nguy hiểm để bương trải vào đời tìm cái ăn và sự no đủ cho các con mình, để rồi bị thương tích mà không hề oán trách một ai. Mẹ cũng vậy, cũng giống như con chim ấy, hy sinh vì các con, tất bật một đời mà không một lời than vãn. Những lúc gia cảnh trăm bề thiếu thốn, tưởng chừng không còn hạt gạo để ăn, vậy mà mẹ vẫn tìm đủ mọi cách để moi lên hạt gạo về nuôi gia đình, nuôi các con. Có lần chúng con thật cảm động khi thấy mẹ mượn tiền hàng xóm về xoay xở cho qua ngày, ra tiệm mua đồ chỉ toàn ký nợ. Con hiểu rằng cuộc đời của mẹ không có được một ngày vui, một ngày thoải mái. Vậy mà người vẫn không bận lòng chi. Bạn biết không, có một câu thơ luôn làm cho tôi cảm động về tình thương rộng lớn của người:
“Dù đi khắp mọi phương trời
Cũng không ra khỏi vòng tay mẹ hiền”
Bên cạnh mẹ, tôi còn có cha. Cha tôi cũng cực không thua gì mẹ, toàn làm những việc đồng án nặng nhọc. Về sau, cuộc sống trở nên khó khăn hơn, phần vì con đông, phần vì làm lụn phải đóng nhiều thuế. Vì vậy cha mới quyết định đi làm xa để kiếm thêm tiền nuôi nấng các con, giúp đở gia đình để phần nào giảm lo cho mẹ. Từ đó chúng tôi ít gặp cha lắm, lâu lâu người mới về thăm lại gia đình. Mỗi lần về chỉ độ vài ngày thì cha đi tiếp. Có lần về thấy cha ốm đen, gương mặt xạm nắng, nước mắt mẹ cứ rơi. Cha xót xa mà không nói một lời nào… Gia đình họp mặt được mấy ngày vui. Sau đó cha phải tiếp tục lao vào cuộc sống giữa thời ly loạn. Mọi việc nhà một mình mẹ tiếp tục gánh vác.
Năm tôi lên 8, mẹ dắt tôi đến trường. Tôi sợ lắm. Cô giáo nói gì với mẹ tôi không biết. Thấy mẹ về mà tôi cứ khóc chạy theo. Cô giáo nắm tay tôi lại, dỗ dành an ủi và dẫn vào trường. Đang học nữa chừng tôi lại chạy về, cô rượt theo bắt lại. Tôi nói với cô “em muốn về với mẹ, em nhớ mẹ lắm!”. Dần dà tôi cũng thấy quen, những ngày sau đó tôi tự mình đến trường, mẹ ở nhà còn phải làm công việc. Tan trường tôi chạy nhanh về, lúc nào tôi cũng thấy mẹ đứng sẳn nơi hiên nhà chờ tôi. Mỗi lần như thế tôi đều được mẹ tôi ôm vào lòng. Tối về thì mẹ kiểm tra bài vở của tôi. Có khi thì nhờ mấy chị giúp dùm. Hể hôm nào bị cô giáo cho ăn “Hột Vịt” (điểm 0), mẹ tôi buồn lắm. Tại vì cái tội ham chơi của tôi . Về sau mẹ bảo: “Cha con đi làm cực khổ kiếm tiền cho con ăn học, con phải cố gắng đừng có ham chơi nữa! Cố gắng học giõi mẹ và cha sẽ cho con phần quà.” Kể từ đó, tôi không bao giờ ăn “Hột Vịt” nữa. Vì lúc nào tôi cũng nhớ đến sự cực khổ của cha mẹ tôi.
Ba tháng hè tôi được nghỉ ở nhà. Được giúp mẹ công việc, tuy không lanh tay bằng các chị, nhưng mẹ vui lắm . Mẹ cười và nói: “nó được giõi ăn , chứ giúp được cái gì cho mẹ đây.” Tôi biết mẹ chỉ nói vậy thôi chứ trong lòng lúc nào cũng muốn tôi ngồi bên cạnh. Được nắm tay mẹ, được ngồi gần nghe mẹ kể chuyện, nghe hát những câu ca dao, lòng tôi thấy hạnh phúc vô cùng! Có những giai điệu mà tôi được nghe từ thuở nằm nôi.
Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắt lẻo ghập ghềnh khó đi
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học, mẹ đi trường đời”
Đúng như vậy, người đẻ ra ta, nuôi ta khôn lớn, cho ta ăn học nên người. Đó chính là những tâm nguyện mà bà mẹ nào cũng mong muốn. Muốn làm sao mỗi bước đường đời của con luôn được suôn sẻ. Mẹ như muốn gánh hết những khó khăn đau khổ cho con. Dù việc ngoài khả năng nhưng mẹ vẫn cứ lao vào để che chở, thà chịu nạn, chịu đói, miển làm sao con nên vóc nên người.
Năn tôi 10 tuổi, 10 năm được sống trong tình thương của cha, được tắm mình trong sự chăm sóc của mẹ, tôi đã thực sự khôn lớn. Khôn lớn trong đức khiêm nhường và sự chịu đựng của cả 2 đấng sinh thành ra tôi. Mẹ dạy tôi chữ “Hiền”, cha dạy tôi chữ “Đức” để tôi được sống thật tốt với mọi người. Có lẽ vì hạnh duyên như thế, nên trong tôi tự hiện lên cái ĐẠO từ thuở nào, tôi hoàn toàn không rõ. Năm ấy mùa Vu Lan lại về bên ngôi chùa làng thân yêu cạnh một dòng sông mà tôi thường đắm mình với những đám bạn nghịch ngợm. Nghe tiếng chuông nhịp mõ, tiếng cầu kinh của một vị thầy, lòng tôi rờn rợn một cảm giác lạ kỳ không sao tả được. Tôi chỉ biết mỗi lần được nghe như vậy, như thể được nghe nhiều lần ở đâu đó không phải trong kiếp này đời này. Tôi biết chùa từ lâu, nhưng tôi không bao giờ dám vào, chỉ thấy bề ngoài vậy thôi. Nhưng lần này được mẹ dắt đi trong ngày đại lễ, long trọng lắm, bước vào trong còn được nhìn lên các tôn tượng, được thấy các chiếc áo vàng hành lễ rất trang nghiêm và một ấn tượng nữa lại đến với tôi. Cái đó cũng chẳng bao giờ mô tả được...
Là duyên chăng? là điềm tốt? Tôi hỏi mẹ , mẹ chỉ trả lời đơn giản: “Con cứ đi chùa là đức Phật sẽ phù hộ cho con . Ngài sẽ cho con sức khỏe, cho con thông min , vậy là tốt rồi.” Tôi cảm phục mẹ vô cùng! Cũng chính cái câu đơn giản ấy lại là một liều thuốc thần diệu làm thay đổi đời tôi. Tại vì trong cách nghỉ của tôi, chỉ cần Phật cho tôi mạnh khỏe và sự minh mẩn thì cũng đồng nghĩa với việc làm giảm đi phần nào sự âu lo của mẹ vậy. Lúc ấy tôi ngây thơ lắm, tôi tự nói rằng thà để đức Phật lo còn hơn để mẹ phải bận tâm, chỉ vì tôi quá thương mẹ của tôi.
Năm lên 11, cũng lần ấy theo gót mẹ lên chùa nhân ngày Phật Đản. Tôi thích lắm, thấy mọi người đều chắp tay quay quanh một tượng Phật baby để tắm gội cho ngài. Mẹ tôi cũng tắm cho Phật, mẹ lại cầm tay tôi, bế tôi lên để tôi được nhìn thấy ngài thật rõ và nâng lên từng gáo nước . Khi xong, mẹ tranh thủ lấy vội tý nước tắm Phật cho tôi rửa mặt. Nước có hoa, vừa ngọt vừa thơm, mẹ bảo tôi phải uống cho được mạnh khỏe, được thông minh. Mẹ con tôi đồng chắp tay lạy Phật để nguyện cầu cho ba tôi có sức khỏe tốt trong lúc làm lụn ở phương xa. Rồi mẹ và tôi thong thả ra về trong tâm trạng nhẹ nhàng ngày của Phật.

Tôi nhớ mãi con đường làng xanh biết
Rợp bóng tre tiếng chim hót vang lừng
Cây cầu dừa soi bóng nước lung linh
Nghe tiếng chuông lòng nhẹ lâng theo gió.”

Lần này lại khác, tiếng chuông chùa vang vọng lâu hơn, lùa vào bóng đêm, theo dòng nước, vượt lên những áng mây ngàn và âm thanh ấy thẳng vào lòng tôi huyền diệu. Đêm đó tôi đang ngủ bên cạnh mẹ, bỗng đôi mắt Phật hiện về, hiền lành như mắt mẹ tôi. Dòng tư tưởng cứ chạy thật nhanh, tôi nhớ lại đôi tay nhẹ nhàng cung kính của tôi nâng từng gáo nước tắm lên thân tướng của ngài. Gần sáng tiếng chuông bắt đầu ngân lên từng nhịp, tôi chồm dậy bước ra khỏi giường. Mẹ tôi vặn hỏi “đi đâu giờ này sao không chịu ngủ?” Tôi nói với mẹ “con muốn đi chùa nghe chuông và lạy Phật.” Mẹ ngạc nhiên trước câu trả lời của tôi. Cuối cùng người phải dắt tôi dạo bước lên chùa, hai mẹ con tìm một chỗ để ngồi nhắm mắt tận hưởng những dòng thánh kệ đồng ngân trên Phật Điện.
Sau lần đó, tôi chính thức xin cha mẹ xuất gia vào chùa. Lúc đầu cả nhà đều không đồng ý, nhưng rồi đâu cũng vào đấy. Tôi từ biệt mọi người để sẳn sàng chấp nhận một cuộc sống không gia đình; xa vòng tay thương yêu trìu mến của mẹ và cả nụ cười âu yếm của cha. Một mình phải giáp mặt bao nhiêu thử thách, sống cô đơn mhư một chiếc thuyền trôi. Có khi nhớ mẹ nhớ cha mà không sao cầm được nước mắt, rồi thì cũng quen. Có lẽ nếp sống thiền môn, muối dưa đạm bạc, thêm phong cảnh chùa làng êm ả, mái ngối cổ kính, dáng Phật hiền từ đã thật sự làm cho tôi thích thú mà nhà Phật gọi đó là Nhân Duyên. Ngày ấy khi mái tóc của tôi được phủi sạch, mẹ tôi bổng òa khóc nắm lấy tay tôi, ôm chầm lấy tôi nhưng không nói một lời nào. Tôi thấy vậy khóc theo. Chứng kiến việc ấy thầy tôi an ủi, kéo tay ra và khuyên nhủ đôi điều, mẹ con tôi đồng yên lặng để nghe thầy giảng. Cố sự đã qua, mẹ hiểu rằng đó là điều hạnh phúc, là cơ duyên lớn không gì có thể đổi trao.
Ngày tháng dần trôi, tôi lớn lên trong chiếc áo vàng đơn sơ mộc mạc. Mỗi lần về thăm mẹ, mẹ đều khóc. Mẹ khóc vì hãnh diện có được một người con như vậy, hiền lành chất phát, dám bỏ cả một tuổi thơ hồn nhiên vào nương cửa Phật chịu khổ trăm bề. Mẹ khóc vì da mặt xanh xao của tôi, thức khuya dậy sớm, uống ăn đơn thuần. Mẹ khóc vì không còn được ngủ với con thơ của mẹ, không được vuốt tóc, không còn ấp lạnh những đêm khuya.
Càng lúc tôi càng xa mẹ nhiều hơn. Vì tôi phải tiến thân trên đường học đạo. Tôi lên Sài Gòn tìm cho mình một tương lai, từ đó ít khi về thăm cha mẹ và thầy. Vài năm tôi lại về một lần, nhìn lên tóc mẹ pha sương, cha tôi yếu dần. Tình thương bây giờ đã biến thành tim óc, không còn trìu mến như xưa vì tôi đã lớn. Mẹ nhìn tôi nhẹ nhàng đủ cho một hồn mẹ mênh mông, suốt đời quấn quýt theo con, lấy hy sinh lót bàn chân con thơ dại. Tôi bậc khóc nghẹn ngào khi nhìn thấy bàn tay mẹ gân guốt, cha tôi thì nét mặt nhăn nheo. Hai cây cổ thụ trọn đời che mát cho những mầm non chúng con, nay đã héo cành, lá úa, tôi lại khóc… và tôi lại từ giã ra đi.
“Theo gót Phật lòng nhẹ nhàng thanh thoát
Còn cha già tôi vẫn cứ âu lo!
Vui nếp sống thiền môn lòng an lạc
Chốn quê hương ai phụng dưỡng mẹ già!?”
Ẩn mình nơi thanh vắng, núp bóng thiền môn được nghe kinh kệ, tôi vẫn cất lên trong lòng bốn câu này. Bốn câu thơ sẽ đi theo tôi đến trọn đời như một nghi vấn tự hỏi lòng mình đã làm được gì cho mẹ? Đã giúp gì cho cha?  Theo lời Phật, tôi đã tìm được lời đáp, nhưng trên thực tại  tôi càng thấy khó hơn. Vì chỉ có người đẻ ra mình mới thật sự là cha mẹ mình, còn đóng xương Phật lạy hãy còn xa lắm.
Trong khi lời hát chưa thõa , thắc mắc còn vươn thì cha tôi đã hóa người thiên cổ. Mẹ và gia đình báo tin này như một cú sét làm vai tôi sụm xuống. Về cạnh hồn cha, tôi thấy mẹ gìa hơn...! Nước mắt mẹ rơi bên cánh y vàng của tôi, mắt tôi cũng nhạt nhòa như không còn nhìn thấy vạn vật.
Cha ơi một đời tất bật, nặng tình với con, vai sờn tóc bạc, nhăn nheo đôi mắt, tách trà con chưa kịp dâng cha!”
Tôi mãi còn thiếu cha tôi một cái gì, cái đó hiện giờ vẫn còn ấm mãi trong tim. Chắc chắn là ân là nghĩa, là công lao tạo dưỡng hình hài.
Chỉ còn mình mẹ bên các anh chị. Tôi phải ra đi. Ngày cuối cùng rời khỏi quê hương, xa anh xa chị, mẹ và gia đình tiễn tôi sang đất khách .Nơi phi trường, mẹ thỏ thẻ bên tôi, tôi nghe tiếng mẹ khi được khi không , tôi nhầm lẩn chăng ? Không, tôi còn nghe rất rõ. Tại vì mẹ tôi ...nghẹn ngào uống lệ vào trong. Tôi cố cười để mẹ vui, nhưng tôi không tài nào làm được. Và như thế cho đến khi tôi không còn nhìn thấy mẹ nữa, bổng nhiên tôi muốn chạy ra ngoài để được ôm chầm lấy mẹ lần cuối trước khi chia tay. Nhưng làm sao có thể được! Bóng mẹ càng lúc khuất dần, lòng tôi càng nặng quằng thêm vì nhớ mẹ, nhớ mãi tình thương của người.
Mẹ ơi Vu Lan lại về, bên này con thật sự rất nhớ mẹ. Con muốt viết về mẹ mà viết hoài cũng không xong, con biết rằng ngôn ngử không bao giờ chở hết tình yêu của mẹ. Từng phút từng giây con đều nghỉ về mẹ, thương mẹ vô cùng. Cảnh sống phương Tây giàu sang phú quý thì con càng nghỉ tới mẹ nhiều hơn. Nghỉ về mẹ ăn mặe đơn sơ giản dị, cuộc sống hiền lành. Và ngày mai này nhân tiết Vu Lan, con sẽ được các em cài lên con cành hoa màu hồng. Con vô cùng hạnh phúc, tuy cha thiên cổ, con vẫn còn có mẹ bên con.
“Chấp tay xin khấn nguyện cầu
Mười phương chư Phật nhiệm mầu trợ duyên
Xin cho mẹ được bình yên
Cả nhà hạnh phúc xin nguyền tiến tu.”
Nhân ngày Đại Lễ Vu Lan, con kính chúc mẹ vô lượng an lành. Kính chúc tất cả các bạn hãy thương cha mẹ nhiều hơn, quan tâm nhiều hơn nữa. Vì mỗi một ngày qua đi là cha mẹ chúng ta trở nên già nua, sức khỏe kém dần, tinh thần yếu ớt. Vậy xin hãy cùng tôi nguyện cầu cho tất cả những người mẹ người cha được dồi dào sức khỏe, an vui và trở về với Chánh Đạo.
Khi còn sống xin đừng làm mẹ khóc
Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe chưa!

Thích Thiện Lợi

MẸ ĐIÊN

Hai mươi ba năm trước, có một người con gái trẻ lang thang qua làng tôi, đầu bù tóc rối, gặp ai cũng cười cười, cũng chả ngại ngần ngồi tè trước mặt mọi người. Vì vậy, đàn bà trong làng đi qua cô gái thường nhổ nước bọt, có bà còn chạy lên trước dậm chân, đuổi "Cút cho xa!". Thế nhưng cô gái không bỏ đi, vẫn cứ cười ngây dại quanh quẩn trong làng.

Hồi đó, cha tôi đã 35 tuổi. Cha làm việc ở bãi khai thác đá bị máy chém cụt tay trái, nhà lại quá nghèo, mãi không cưới được vợ. Bà nội thấy con điên có sắc vóc, thì động lòng, quyết định mang cô ta về nhà cho cha tôi, làm vợ, chờ bao giờ cô ta đẻ cho nhà tôi "đứa nối dõi" sẽ đuổi đi liền. Cha tôi dù trong lòng bất nhẫn, nhưng nhìn cảnh nhà, cắn răng đành chấp nhận. Thế là kết quả, cha tôi không phải mất đồng xu nào, nghiễm nhiên thành chú rể.

Khi mẹ sinh tôi, bà nội ẵm cháu, hóp cái miệng chẳng còn mấy cái răng vui sướng nói: "Cái con mẹ điên này, mà lại sinh cho bà cái đứa chống gậy rồi!". Có điều sinh tôi ra, bà nội ẵm mất tôi, không bao giờ cho mẹ đến gần con.

Mẹ chỉ muốn ôm tôi, bao nhiêu lần đứng trước mặt bà nội dùng hết sức gào lên: "Đưa, đưa tôi..." bà nội mặc kệ. Tôi còn trứng nước như thế, như khối thịt non, biết đâu mẹ lỡ tay vứt tôi đi đâu thì sao? Dù sao, mẹ cũng chỉ là con điên. Cứ mỗi khi mẹ khẩn cầu được bế tôi, bà nội lại trợn mắt lên chửi: "Mày đừng có hòng bế con, tao còn lâu mới đưa cho mày. Tao mà phát hiện mày bế nó, tao đánh mày chết. Có đánh chưa chết thì tao cũng sẽ đuổi mày cút!". Bà nội nói với vẻ kiên quyết và chắc chắn. Mẹ hiểu ra, mặt mẹ sợ hãi khủng khiếp, mỗi lần chỉ dám đứng ở xa xa ngó tôi. Cho dù vú mẹ sữa căng đầy cứng, nhưng tôi không được một ngụm sữa mẹ nào, bà nội đút từng thìa từng thìa nuôi cho tôi lớn. Bà nói, trong sữa mẹ có "bệnh thần kinh", nếu lây sang tôi thì phiền lắm.

Hồi đó nhà tôi vẫn đang giãy giụa giữa vũng bùn lầy của nghèo đói. Đặc biệt là sau khi có thêm mẹ và tôi, nhà vẫn thường phải treo niêu. Bà nội quyết định đuổi mẹ, vì mẹ không những chỉ ngồi nhà ăn hại cơm nhà, còn thỉnh thoảng làm thành tiếng thị phi.

Một ngày, bà nội nấu một nồi cơm to, tự tay xúc đầy một bát cơm đưa cho mẹ, bảo: "Con dâu, nhà ta bây giờ nghèo lắm rồi, mẹ có lỗi với cô. Cô ăn hết bát cơm này đi, rồi đi tìm nhà nào giàu có hơn một tí mà ở, sau này cấm không được quay lại đây nữa, nghe chửa?". Mẹ tôi vừa và một miếng cơm to vào mồm, nghe bà nội tôi hạ "lệnh tiễn khách" liền tỏ ra kinh ngạc, ngụm cơm đờ ra lã tã trong miệng. Mẹ nhìn tôi đang nằm trong lòng bà, lắp bắp kêu ai oán: "Đừng... đừng...". Bà nội sắt mặt lại, lấy tác phong uy nghiêm của bậc gia trưởng nghiêm giọng hét: "Con dâu điên mày ngang bướng cái gì, bướng thì chả có quả tốt lành gì đâu. Mày vốn lang thang khắp nơi, tao bao dung mày hai năm rồi, mày còn đòi cái gì nữa? Ăn hết bát đấy rồi đi đi, nghe thấy chưa hả?". Nói đoạn bà nội lôi sau cửa ra cái xẻng, đập thật mạnh xuống nền đất như Dư Thái Quân nắm gậy đầu rồng, "phầm!" một tiếng. Mẹ sợ chết giấc, khiếp nhược lén nhìn bà nội, lại chậm rãi cúi đầu nhìn xuống bát cơm trước mặt, có nước mắt rưới trên những hạt cơm trắng nhệch. Dưới cái nhìn giám sát, mẹ chợt có một cử động kỳ quặc, mẹ chia cơm trong bát một phần lớn sang cái bát không khác, rồi nhìn bà một cách đáng thương hại.

Bà nội ngồi thẫn thờ, hoá ra, mẹ muốn nói với bà rằng, mỗi bữa mẹ sẽ chỉ ăn nửa bát, chỉ mong bà đừng đuổi mẹ đi. Bà nội trong lòng như bị ai vò cho mấy nắm, bà nội cũng là đàn bà, sự cứng rắn của bà cũng chỉ là vỏ ngoài. Bà nội quay đầu đi, nuốt những nước mắt nóng đi, rồi quay lại sắt mặt nói: "Ăn mau ăn mau, ăn xong còn đi. Ở nhà này cô cũng chết đói thôi!". Mẹ tôi dường như tuyệt vọng, đến ngay cả nửa bát cơm con cũng không ăn, thập thễnh bước ra khỏi cửa, nhưng mẹ đứng ở bậc cửa rất lâu không bước ra. Bà nội dằn lòng đuổi: "Cô đi, cô đi, đừng có quay đầu lại. Dưới gầm trời này còn nhiều nhà người ta giàu!". Mẹ tôi quay lại, đưa một tay ra phía lòng bà, thì ra, mẹ muốn được ôm tôi một tí.

Bà nội lưỡng lự một lúc, rồi đưa tôi trong bọc tã lót cho mẹ. Lần đầu tiên mẹ được ẵm tôi vào lòng, môi nhắp nhắp cười, cười hạnh phúc rạng rỡ. Còn bà nội như gặp quân thù, hai tay đỡ sẵn dưới thân tôi, chỉ sợ mẹ lên cơn điên, quăng tôi đi như quăng rác. Mẹ ôm tôi chưa được ba phút, bà nội không đợi được giằng tôi trở lại, rồi vào nhà cài chặt then cửa lại.

Khi tôi bắt đầu lờ mờ hiểu biết một chút, tôi mới phát hiện, ngoài tôi ra, bọn trẻ chơi cùng tôi đều có mẹ. Tôi tìm cha đòi, tìm bà đòi, họ đều nói, mẹ tôi chết rồi. Nhưng bọn bạn cùng làng đều bảo tôi: "Mẹ mày là một con điên, bị bà mày đuổi đi rồi." Tôi tìm bà nội vòi vĩnh, đòi bà phải trả mẹ lại, còn chửi bà là đồ "bà lang sói", thậm chí hất tung mọi cơm rau bà bưng cho tôi. Ngày đó, tôi làm gì biết "điên" nghĩa là cái gì đâu, tôi chỉ cảm thấy nhớ mẹ tôi vô cùng, mẹ trông như thế nào nhỉ? mẹ còn sống không?

Không ngờ, năm tôi sáu tuổi, mẹ tôi trở về sau 5 năm lang thang.

Hôm đó, mấy đứa nhóc bạn tôi chạy như bay tới báo: "Thụ, mau đi xem, mẹ mày về rồi kìa, mẹ bị điên của mày về rồi!" Tôi mừng quá đít nhổng nhổng, co giò chạy vội ra ngoài, bà nội và cha cũng chạy theo tôi. Đây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy mẹ, kể từ khi biết nhớ. Người đàn bà đó vẫn áo quần rách nát, tóc tai còn những vụn cỏ khô vàng khè, có trời mới biết là do ngủ đêm trong đống cỏ nào. Mẹ không dám bước vào cửa, nhưng mặt hướng về phía nhà tôi, ngồi trên một hòn đá cạnh ruộng lúa trước làng, trong tay còn cầm một quả bóng bay bẩn thỉu. Khi tôi và lũ trẻ đứng trước mặt mẹ, mẹ cuống cuồng nhìn trong đám tôi tìm con trai mẹ. Cuối cùng mẹ dán chặt mắt vào tôi, nhìn tôi chòng chọc, nhếch mép bảo: "Thụ... bóng... bóng...". Mẹ đứng lên, liên tục giơ lên quả bóng bay trong tay, dúi vào lòng tôi với vẻ nịnh nọt. Tôi thì liên tục lùi lại. Tôi thất vọng ghê gớm, không ngờ người mẹ ngày đêm tôi nhớ thương lại là cái hình người này. Một thằng cu đứng cạnh tôi kêu to: "Thụ, bây giờ mày biết con điên là thế nào chưa? Là mẹ mày như thế này đấy!"

Tôi tức tối đáp lại nó: "Nó là mẹ mày ấy! Mẹ mày mới là con điên ấy, mẹ mày mới là thế này!" Tôi quay đầu chạy trốn. Người mẹ bị điên này tôi không thèm. Bà nội và bố thì lại đưa mẹ về nhà. Năm đó, bà nội đuổi mẹ đi rồi, lương tâm bà bị chất vấn dày vò, bà càng ngày càng già, trái tim bà cũng không còn sắt thép được nữa, nên bà chủ động đưa mẹ về, còn tôi lại bực bội, bởi mẹ đã làm tôi mất thể diện.

Tôi không bao giờ tươi tỉnh với mẹ, chưa bao giờ chủ động nói với mẹ, càng không bao giờ gọi "Mẹ!", khi phải trao đổi với mẹ, tôi gào là chủ yếu, mẹ không bao giờ dám hé miệng.

Nhà không thể nuôi không mẹ mãi, bà nội quyết định huấn luyện cho mẹ làm việc vặt. Khi đi làm đồng, bà nội dắt mẹ đi "quan sát học hỏi", bà bảo mẹ không nghe lời sẽ bị đánh đòn.

Sau một thời gian, bà nội nghĩ mẹ đã được dạy dỗ tương đối rồi, liền để mẹ tự đi cắt cỏ lợn. Ai ngờ mẹ chỉ cắt nửa tiếng đã xong cả hai bồ "cỏ lợn". Bà nội vừa nhìn đã tá hỏa sợ hãi, cỏ mẹ cắt là lúa giống vừa làm đòng trỗ bông trong ruộng nhà người ta. Bà nội vừa sợ vừa giận phát cuồng chửi rủa: "Con mẹ điên lúa và cỏ mà không phân biệt được..." Bà nội còn đang chưa biết nên xoay xở ra sao, thì nhà có ruộng bị cắt lúa tìm tới, mắng bà cố ý dạy con dâu làm càn. Bà nội tôi lửa giận bốc phừng phừng, trước mặt người ta lấy gậy đánh vào eo lưng con dâu, chửi: "Đánh chết con điên này, mày cút ngay đi cho bà..."

Mẹ tuy điên, nhưng vẫn biết đau, mẹ nhảy nhỏm lên chạy trốn đầu gậy, miệng phát ra những tiếng lắp bắp sợ hãi: "Đừng... đừng...". Sau rồi, nhà người ta cũng cảm thấy chướng mắt, chủ động bảo: "Thôi, chúng tôi cũng chẳng bắt đền nữa. Sau này giữ cô ta chặt một tí là được...". Sau khi cơn sóng gió qua, mẹ oại người dưới đất thút thít khóc. Tôi khinh bỉ bảo: "Cỏ với lúa mà cũng chả phân biệt được, mày đúng là lợn!" Lời vừa dứt, gáy tôi bị một cái tát lật, là bà. Bà trừng mắt bảo tôi: "Thằng ngu kia, mày nói cái gì đấy? Mày còn thế này nữa? Đấy là mẹ mày đấy!" Tôi vùng vằng bĩu môi: "Cháu không có loại mẹ điên khùng thế này!"

"A, mày càng ngày càng láo. Xem bà có đánh mày không!" Bà nội lại giơ tay lên, lúc này chỉ thấy mẹ như cái lò xo bật từ dưới đất lên, che giữa bà nội và tôi, mẹ chỉ tay vào đầu mẹ, kêu thảng thốt: "Đánh tôi, đánh tôi!"

Tôi hiểu rồi, mẹ bảo bà nội đánh mẹ, đừng đánh tôi. Cánh tay bà trên không trung thõng xuống, miệng lẩm bẩm: "Con mẹ điên này, trong lòng nó cũng biết thương con đây!". Tôi vào lớp một, cha được một hộ chuyên nuôi cá làng bên mời đi canh hồ cá, mỗi tháng lương 50 tệ. Mẹ vẫn đi làm ruộng dưới sự chỉ bảo của bà, chủ yếu là đi cắt cỏ lợn, mẹ cũng không còn gây ra vụ rầy rà nào lớn nữa.

Nhớ một ngày mùa đông đói rét năm tôi học lớp ba, trời đột ngột đổ mưa, bà nội sai mẹ mang ô cho tôi. Có lẽ trên đường đến trường tôi mẹ đã ngã ì oạch mấy lần, toàn thân trông như con khỉ lấm bùn, mẹ đứng ở ngoài cửa sổ lớp học nhìn tôi cười ngớ ngẩn, miệng còn gọi tôi: "Thụ... ô...". Có mấy đứa bạn tôi cười khúc khích, tôi như ngồi trên bàn chông, oán hận mẹ khủng khiếp, hận mẹ không biết điều, hận mẹ làm tôi xấu hổ, càng hận thằng Phạm Gia Hỷ cầm đầu trêu chọc. Trong lúc nó còn đang khoa trương bắt chước mẹ, tôi chộp cái hộp bút trước mặt, đập thật mạnh cho nó một phát, nhưng bị Phạm Gia Hỷ tránh được. Nó xông tới bóp cổ tôi, chúng tôi giằng co đánh nhau. Tôi nhỏ con, vốn không phải là đối thủ của nó, bị nó dễ dàng đè xuống đất. Lúc này, chỉ nghe một tiếng "vút" kéo dài từ bên ngoài lớp học, mẹ giống như một đại hiệp "bay" ào vào, một tay tóm cổ Phạm Gia Hỷ, đẩy ra tận ngoài cửa lớp. Ai cũng bảo người điên rất khỏe, thật sự đúng là như vậy. Mẹ dùng hai tay nhấc bổng thằng bắt nạt tôi lên trên không trung, nó kinh sợ kêu khóc gọi bố mẹ, một chân béo ị khua khoắng đạp loạn xạ trên không trung. Mẹ không thèm để ý, vứt nó vào ao nước cạnh cổng trường, rồi mặt thản nhiên, mẹ đi ra.

Mẹ vì tôi gây ra đại hoạ, mẹ lại làm như không có việc gì xảy ra. Trước mặt tôi, mẹ lại có vẻ khiếp nhược, nhìn tôi vẻ muốn lấy lòng. Tôi hiểu ra đây là tình yêu của mẹ, dù đầu óc mẹ không tỉnh táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh táo, vì con trai của mẹ bị người ta bắt nạt. Lúc đó tôi không kìm được kêu lên: "Mẹ!" đây là tiếng gọi đầu tiên kể từ khi tôi biết nói. Mẹ sững sờ cả người, nhìn tôi rất lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ hồng lên, cười ngớ ngẩn. Hôm đó, lần đầu tiên hai mẹ con tôi cùng che một cái ô về nhà. Tôi kể sự tình cho bà nội nghe, bà nội sợ rụng rời ngã ngồi lên ghế, vội vã nhờ người đi gọi cha về. Cha vừa bước vào nhà, một đám người tráng niên vạm vỡ tay dao tay thước xông vào nhà tôi, không cần hỏi han trắng đen gì, trước tiên đập phá mọi bát đũa vò hũ trong nhà nát như tương, trong nhà như vừa có động đất cấp chín. Đây là những người do nhà Phạm Gia Hỷ nhờ tới, bố Phạm hung hãn chỉ vào cha tôi nói: "Con trai tao sợ quá đã phát điên rồi, hiện đang nằm nhà thương. Nhà mày mà không mang 1000 tệ trả tiền thuốc thang, mẹ mày tao cho một mồi lửa đốt tan cái nhà mày ra."

Một nghìn tệ? Cha đi làm một tháng chỉ 50 tệ! Nhìn những người sát khí đằng đằng nhà họ Phạm, cha tôi mắt đỏ lên dần, cha nhìn mẹ với ánh mắt cực kỳ khủng khiếp, một tay nhanh như cắt dỡ thắt lưng da, đánh tới tấp khắp đầu mặt mẹ. Một trận lại một trận, mẹ chỉ còn như một con chuột khiếp hãi run rẩy, lại như một con thú săn đã bị dồn vào đường chết, nhảy lên hãi hùng, chạy trốn, cả đời tôi không thể quên tiếng thắt lưng da vụt lạnh lùng lên thân mẹ và những tiếng thê thiết mẹ kêu. Sau đó phải trưởng đồn cảnh sát đến ngănbàn tay bạo lực của cha. Kết quả hoà giải của đồn cảnh sát là: Cả hai bên đều có tổn thất, cả hai không nợ nần gì nhau cả. Ai còn gây sự sẽ bắt luôn người đó. Đám người đi rồi, cha tôi nhìn khắp nhà mảnh vỡ nồi niêu bát đũa tan tành, lại nhìn mẹ tôi vết roi đầy mình, cha tôi bất ngờ ôm mẹ tôi vào lòng khóc thảm thiết. "Mẹ điên ơi, không phải là tôi muốn đánh mẹ, mà nếu như tôi không đánh thì việc này không thể dàn xếp nổi, nhà mình làm gì có tiền mà đền cho người. Bởi nghèo khổ quá mà thành hoạ đấy thôi!". Cha lại nhìn tôi nói: "Thụ, con phải cố mà học lên đại học. Không thì, nhà ta cứ bị người khác bắt nạt suốt đời, nhé!". Tôi gật đầu, tôi hiểu.

Mùa hè năm 2000, tôi thi đỗ vào trung học với kết quả xuất sắc. Bà nội tôi vì làm việc cực nhọc cả đời mà mất trước đó, gia cảnh ngày càng khó khăn hơn. Cục Dân Chính khu tự trị Ân Thi (Hồ Bắc) xếp nhà tôi thuộc diện đặc biệt nghèo đói, mỗi tháng trợ cấp 40 tệ. Trường tôi học cũng giảm bớt học phí cho tôi, nhờ thế tôi mới có thể học tiếp.

Vì học nội trú, bài vở nhiều, tôi rất ít khi về nhà. Cha tôi vẫn đi làm thuê 50 tệ một tháng, gánh tiếp tế cho tôi đặt lên vai mẹ, không ai thay thế được. Mỗi lần bà thím nhà bên giúp nấu xong thức ăn, đưa cho mẹ mang đi. Hai mươi ki lô mét đường núi ngoằn ngoèo ruột dê làm khổ mẹ phải tốn sức ghi nhớ đường đi, gió tuyết cũng vẫn đi. Và thật là kỳ tích, hễ bất cứ việc gì làm vì con trai, mẹ đều không điên tí nào. Ngoài tình yêu mẫu tử ra, tôi không còn cách giải thích nào khác. Y học cũng nên giải thích khám phá hiện tượng này.

27/4/2003, lại là một chủ nhật, mẹ lại đến, không chỉ mang đồ ăn cho tôi, mẹ còn mang đến hơn chục quả đào dại. Tôi cầm một quả, cắn một miếng, cười hỏi mẹ: "Ngọt quá, ở đâu ra?" Mẹ nói: "Tôi... tôi hái..." không ngờ mẹ tôi cũng biết hái cả đào dại, tôi chân thành khen mẹ: "Mẹ, mẹ càng ngày càng tài giỏi!". Mẹ cười hì hì.

Trước lúc mẹ về, tôi theo thói quen dặn dò mẹ phải cẩn thận an toàn, mẹ ờ ờ trả lời. Tiễn mẹ xong, tôi lại bận rộn ôn tập trước kỳ thi cuối cùng của thời phổ thông. Ngày hôm sau, khi đang ở trên lớp, bà thím vội vã chạy đến trường, nhờ thầy giáo gọi tôi ra ngoài cửa. Thím hỏi tôi, mẹ tôi có đến đưa tiếp tế đồ ăn không? Tôi nói đưa rồi, hôm qua mẹ về rồi. Thím nói: "Không, mẹ mày đến giờ vẫn chưa về nhà!" Tim tôi thót lên một cái, mẹ tôi chắc không đi lạc đường? Chặng đường này mẹ đã đi ba năm rồi, có lẽ không thể lạc được. Thím hỏi: "Mẹ mày có nói gì không?" Tôi bảo không, mẹ chỉ cho cháu chục quả đào tươi. Thím đập hai tay:" Thôi chết rồi, hỏng rồi, có lẽ vì mấy quả đào dại rồi!" Thím kêu tôi xin nghỉ học, chúng tôi đi men theo đường núi về tìm. Đường về quả thực có mấy cây đào dại, trên cây chỉ lơ thơ vài quả cọc, bởi nếu mọc ở vách đá mới còn giữ được quả. Chúng tôi cùng lúc nhìn thấy trên thân cây đào có một vết gãy cành, dưới cây là vực sâu trăm thước. Thím nhìn tôi rồi nói: "Chúng ta đi xuống khe vách đá tìm!" Tôi nói: "Thím, thím đừng doạ cháu...". Thím không nói năng kéo tôi đi xuống vách núi...

Mẹ nằm yên tĩnh dưới khe núi, những trái đào dại vương vãi xung quanh, trong tay mẹ còn nắm chặt một quả, máu trên người mẹ đã cứng lại thành đám màu đen nặng nề. Tôi đau đớn tới mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm chặt cứng lấy mẹ, gọi: "Mẹ ơi, Mẹ đau khổ của con ơi! Con hối hận đã nói rằng đào này ngọt! Chính là con đã lấy mạng của mẹ... Mẹ ơi, mẹ sống chẳng được hưởng sung sướng ngày nào..." Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới mức những hòn đá dại trên đỉnh núi cũng rớt nước mắt theo tôi.

Ngày 7/8/2003, một trăm ngày sau khi chôn cất mẹ, thư gọi nhập học dát vàng dát bạc của Đại học Hồ Bắc đi xuyên qua những ngả đường mẹ tôi đã đi, chạy qua những cây đào dại, xuyên qua ruộng lúa đầu làng, "bay" thẳng vào cửa nhà tôi. Tôi gài lá thư đến muộn ấy vào đầu ngôi mộ cô tịch của mẹ: "Mẹ, con đã có ngày mở mặt mở mày rồi, MẸ có nghe thấy không? MẸ có thể ngậm cười nơi chín suối rồi!"
 
Tác giả: Vương Hằng Tích